TÜRKİYE'NİN 2015 yılına kadar 6-8 milyon konut ihtiyacı bulunduğuna ve bunun mali değerinin 200-400 milyar dolar arasında değiştiğini kaydeden İstanbul Mortgage Genel Müdürü Bahadır Teker, "Devletin önümüzdeki 7-8 yıl içinde milyarlarca dolar kaynak aktarması mümkün değil. TOKİ'nin de böyle bir kaynağı yok. Bu da bizi yurtdışına yönlendiriyor. Finansmanı yurtdışından sağlamanın Türkiye'ye reel faiz olarak yansıması ise yüzde 10'ları buluyor" dedi. TOKİ veye başka bir kurumun Türkiye'nin bütün gayrimenkul riskini taşır hale getirilmesi halinde Emlak Bankası ile yaşanan bazı kötü anılarla tekrar baş başa kalınacağı uyarısında bulunan Teker, bu yüzden özel sektörün elini taşın altına soktuğu sistemlerin yaratılması gerektiğini vurguladı. Türkiye'nin kurumsal iç yapı ve uzun vadeli tassaruf sorununu çözmeden dar gelirliye konut sorununu çözemeyeceğini dile getirdi.

David Smith, önerilerini şöyle sıraladı:

* Özel sektör bir alana girdiğinde, devlet hemen oradan başka yere geçmeli. Öncü olmalı.

* İnsanları kayıtdışı evlerini kayıt içine sokmaları için teşvik edin. Aftan söz etmiyorum.

* Kentsel dönüşümde, orada yaşayanları işin içine katın. Ağır bir sistem ama işe yarıyor.

* TOKİ harika bir kurum ama en geç 5-10 yıl içinde hızlı bir biçimde finansmancı olmalı.

* Hesaplı ve kullanılabilir kiralık konutlar yaratmanız lazım. Satın almaya çok odaklısınız.

* Belediyelerin arsa geliştirmesinin yollarını artırın. Belediye başkanları daha iyi bilir bu işleri. Arsa kullanımı yerel iştir.

Dünya çapında sürdürülebilir konut finansmanı eko-sistemleri geliştiren ABD merkezli Affordable Housing Institute'nin (Satın Alınabilir Evler Enstitüsü) Başkanı David Smith, "TOKİ, konut geliştirme işinden çıkıp finansman tarafında geçmelidir" dedi. Gayrimenkul Zirvesi'nin ikinci gününde Affordable Housing'in hazırladığı 'Dar Gelirlilerin Konut İhtiyacı ve Çözüm Önerileri' başlıklı raporun sonuçlarını açıklayan Smith, Türkiye'de dar gelirlinin konut sahibi olması için TOKİ'nin hızlı bir şekilde 'kredi veren' konumuna girmesi gerektiğini söyledi. Raporda, 10 yıl boyunca her yıl 600 bin konut ihtiyacının olduğu Türkiye'de dar gelirli için devlet desteksiz konut geliştirilemeyeceğinin ortaya konduğunu belirten Smith, bu desteğin konut yaparak değil finansman ve özel sektöre teşvik sağlayarak verilmesi gerektiğinin altını çizdi.

'BU YÖNTEM PARA BASAR'
Türkiye'de konut ihtiyaç sahiplerinin yüzde 80'inin yeni konut alabilecek finansal güce sahip olmadığını dile getiren Smith, şöyle devam etti: "Türkiye'de neyi görüyoruz? Gecekonduları resmileştirmek şart. Af ilan etmek değil ama konut stokunun muazzam bölümü sağlam değilse bu gerekli. Sistem düzgün, kayıtlı ve vergili değilse gerekli. Çünkü bu ekonominin altını oyuyor. Kabul edilebilir risk değil. Hep Bir tür devlet programı bu gibi yapıların kayıt içine çekilmesini finanse eder. Geçmiş ödemelerin yapılması gibi yöntemlerle..." Türkiye'nin konut üretimi açısından yeterli kapasitesi olduğunu ancak finansman kapasitesi olmadığını belirten Smith, çalışma yaptıkları Türkiye, Meksika ve Tayland gibi istikrarsız para geçmişi olan yerlerde konut finansmanı sisteminin oluşturulamadığını söyledi.

İstanbul Ataköy'deki üzerinde Dünya Göz Hastanesi ve Galleria Alışveriş Merkezi'nin de bulunduğu, üst kullanım hakkı Denizciler Ataköy Turizm ve İnşaat'a ait (DATİ) 139 bin 251 metrekarelik arsanın dün gerçekleşecek ihalesini iptal eden Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Ataköy'deki bir başka arsasını ihaleye çıkardı. Bakırköy sahil şeridindeki 124 bin 980 metrekarelik arsası için muhammen bedel olarak 650 milyon YTL (532 milyon dolar) değer biçen TOKİ, şartnameye eklediği bir madde ile de arsanın 68 bin metrekarelik kısmını inşaata kapadı. TOKİ İstanbul İdari Mali İşler Şube Müdürü Sami Türkay, söz konusu arazinin eskiden Emlak Bankası'nın olduğunu ve bankanın tasfiyesinden sonra TOKİ'ye geçtiğini belirterek, şu bilgileri verdi: "Üzerinde eskiden oteller olan arsayı temizledik ve 68 bin metrekare alanı yeşil alan ve rekreasyon alanı olarak bırakma şartı ile ihaleye çıkardık. Arsada 2 emsale göre 249 bin 960 metrekare inşaat yapılabilecek. Bina yüksekliği 72 metreyi geçmeyecek şekilde otel, marina, yat kulübü, alışveriş merkezi, restoran, kongre tesisi, gösteri-spor-eğlence tesisleri inşa edilebilir."

ZORUNLU YEŞİL ALAN
Arazinin ilk kez satışa çıktığını bildiren TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar ise "Arsada imar sorunu yok. Yerli ve yabancı yatırımcıdan yoğun ilgi bekliyoruz" diye konuştu. TOKİ'nin kaynak sorununu çözmeye çalıştığını kaydeden Bayraktar, Halkalı'daki temalı park ihalesinin gelecek hafta olmasını planladıklarını söyledi. TOKİ, ağustos ayında Ataköy'deki DATİ arsasını ikinci defa satışa çıkardığında 'Adrese teslim ihale' söylemleri tekrar gündeme gelmiş ve idare, dün gerçekleştirilecek ihaleyi iptal etmişti. 450 milyon YTL muhammen bedelle satışa çıkan arsanın gerçek değerinin 1 milyar YTL olduğu ve DATİ'nin satın alması için ihaleye çıkıldığı söylemleri karşısında Erdoğan Bayraktar, "Kamuoyunun vicdanını rahat ettiremezsek gerekirse arsayı satmayız" açıklaması yapmıştı. DATİ arsası 450 milyon YTL muhammen bedelle ihaleye çıkarken hemen yanındaki 124 bin metrekarelik arsanın 650 milyon YTL muhammen bedelle ihaleye çıkması dikkat çekti.